Fren patlar mı? Fren yağı nedir? ve daha fazlası

Kişisel eşyalarımızdan biri olan kışlık ayakkabı yada botlarımızı satın alırken ilk beklentimiz bizi soğuktan ve ıslanmaktan korumaktır. Peki fren balatalarınızı değiştirirken marka model ve kullanım amacınıza uygun balatayı seçiyor muyuz?

Bizi hayatta ve yolda tutan frenler ile ilgili akıllara gelen yada gelmeyen soruların bir bölümünü aşağıda listeledim ve cevaplandırdım. Listede yer almayan ve aklınıza takılan soruları yada yaşadığınız sorunları yazarsanız cevaplamaktan mutluluk duyarım.

Fren patlar mı?

Hayır fren patlmaz. Fren bir balon değildir ve patlayarak devre dışı kalmaz. Fren sistemi üzerinde yer alan hidrolik sisteminde yada havalı frenlerin sisteminde kaçaklar olabilir ve basınç kaybeden sistem fren gücünüzü azaltır yada tamamen yok eder. Elektromekanik olmayan yani eski usul el frenine sahip araçlar arka tekerleklerin kilitlenmesini çelik bir tel ile sağlar. Bu sistemin en temel hali bisiklet frenleri gibi tamamen mekanik bir düzenek olmasıdır. Bu sistemde de patlayan bir şey olmaz sadece el freni teli kopar.

Fren bakımı nasıl ve ne zaman yapılır?

Yağ bakımları sırasında ön tekerlekler sökülerek disklerin durumu ve balataların kalınlıkları kontrol edilmelidir. Fren hidrolik yağı seviyesi ve hidrolik yağının içinden geçtiği fren hortumları göz ile muayene edilmelidir. Balataların içinde bulunduğu ve disk yüzeyine baskı yapmasını sağlayan kaliperler balata tozundan balata spray’i ile temizlenmelidir. Kalınlıkları uygun olsa dahi 25 bin kilometre yapmış balatalar değiştirilmelidir.

Fren balatası seçimi nasıl yapılmalıdır?

Çeşitlerine göre organik, seramik ve metal olarak sınıflandırılır.

Organik: Ülkemizde motosikletlerde yaygın olarak kullanılan bu tip balatdıra günlük kullanım için uygundur ve diğer balatalara göre daha yumuşak olduğu için çabuk aşınır. İçeriğinde ise cam, kevlar, lastik, fiber ve karbon alaşımları içerir.

Seramik: Evlerimizde gördüğümüz seramikler ile temelde aynı olsa da kimyasal içerikleri ve imalat yöntemleri farklıdır. Organik frenlerden farklı olarak toz ve kalıntı bırakmaz, yüksek sıcaklıklara dayanıklıdır. Çok yüksek maliyetinin yanında yüksek performanslı olan bu balatalar supersport araçlarda ve yarış otomobillerinde kullanılır.

Metalik: Alaşımında bakır, çelik, alüminyum ve kompozitlerin ağırlıklı olduğu ve en ekonomik olan balatadır. Metal ağırlıklı alaşımları sebebi ile ısıya daha dayanıklıdırlar ve aşınmaya karşı dirençlidirler. İçeriğindeki metal alaşımlar fren esnasında ses-ötme yapmaya sebep olurlar.

Yukarıdaki malzeme türlerini bilerek kullanıcı ihtiyacı doğrultusunda olan balata çeşidini belirlemelidir. Belirlenen seçenekten sonra kendini kanıtlamış markaları seçmelidir.

Fren yağı nedir?

Fren sisteminde kullanılan hidrolik yağı yüksek basınçlı olarak çalışır. Sıvıların sıkıştırılamaması prensibi ile görev yapan hidrolik yağı fren pedalına uyguladığımız kas gücünü arttırarak fren kaliperlerine hareket verir. Aşındırıcı özelliği ve insan sağlığına olumsuz etkileri mevcuttur. Uygulanan yüksek basınç ile yüksek sıcaklıklara ulaşan hidrolik yağı aracınızın üretici kataloğuna göre belirlenmiş periyodlar ile değişmelidir. Fren yağları DOT (Department of Transport) sınıflandırması ile birbirinden ayrılır. DOT sınıfları hidroliğin kaynama noktası ve kimyasal içeriklerini açıklar. Aracınızın tipine uygun DOT verilerine sahip ürünü kullanmak zorundasınızdır.

Fren hortumlarının önemi ?

Fren pedalına basıldığında yüksek basınç ile hareket eden fren hidroliği borular ve hortumlar içerisinden geçerek kaliperlere iletilir. Her fren yaptığımızda fren boruları, hortumları ve bağlantı elemanları deformasyon ile birlikte genleşmeye uğrar. Yıllar içinde genişleyen fren boru ve hortumları genişleyebilecekleri en üst töleransa ulaşır ve özelliklerini, sağlamlıklarını kaybederler. Oluşabilecek çatlaklardan yada deliklerden sızan hidrolik yağı gücü kaliperlere iletemez ve frenleriniz devre dışı kalır. Zaman içinde özelliğini kaybeden boru ve hortumlar kontrol edilerek değiştirilmelidir. Yarış otomobillerinde aşırı seviyede sert fren kullanımı sebebi ile bu boruların sızıntı yaşatmaması için çelik fren hortumları kullanırlar.

Yanlış fren kullanımı nedir?

Kullanıcı agresif yada bilinçsizce frenlerini kullanıyor ise eskime hızı kilometre bazında daha çabuk gerçekleşir. Araçlar yoğun bir şehir içi trafikte dur kalk şeklinde kullanılıyor ise yine olması gerekenden daha çabuk tükenir. Aracın kullanıldığı coğrafi şartlar da çok uzun süre inilmek zorunda olan yokuşlarda frenlreri çok uzun süre kullanarak ısınması ve balataların kötü bir koku yayarak yanmasına sebep olur.

Disk bakımları ve değişimleri?

Diskler tekerlekler ile birlikte dönerler. iç ve dış yüzeyde bulunan balatalar diske sürtünerek aracınızı durdurur. Yüksek sıcaklıklara maruz kalan metal fren diskleri zamanla aşınır ve incelmeye başlar. Metal diskler balatalardan çok daha geç aşınacağı için fren bakımlarında balatalar bir çok kez değişirken diskler ise değişmez. Eskiyen ve incelen diskler çeşitlerine göre tehlike sınırına kadar inceldiğinde değiştirilmelidirler. Periyodik bakımlarda disk yüzeyleri kontrol edilerek çatlak oluşumu olup olmadığına bakılmalıdır.

Fren yapınca direksiyon neden titrer?

Aşırı ısınan diskler yollaraki su ile temas ettiğinde hızlı soğuma sebebi ile eğilme veya yamulmaları söz konusu olur. Bu yamulmalar uygun töleranslar içinde kalmak şartı ile tornalanarak düzeltilir. Diskler sıcakken araçlar yıkanmamalı ve su ile temas ettirilmemelidir. Yamuk-eğri disklere sahip bir aracın frenine bastığınızda bozuk yüzeyli, salgılı döenen disk aracnızda ve özellikle direksiyonunuzda titreşime sebep olur.

Fren sistemi parçaları nelerdir?

Merkez pompası, fren boruları, fren balataları, kampanalar, Fren hidrolik yağı ve disklerden oluşur.

Ön jantlarda oluşan siyah toz katmanı nedir?

Disklere sürtünerek aracınızı durduran balatalar aracınızı durdurmaya çalışırken aşınır ve toz haline gelirler. Jantlarınızı uzun süre temizlemediğiniz takdirde biriken balata tozu jantlarınızda siyah bir katman yaratır ve yıkadığınızda çıkar. Bu toza maruz kalan kaliperler düzenli olarak temizlenmelidir. Balata tozu temizlenmeyen kaliperler içlerinde çalışan pistonların sıkışması sebebi ile hareketleri kısıtlanabilir ve bu durum fren mesafenize olumsuz etki eder veya freniniz basılı kalabilir.

Yağmurlu havada frene neden 2 defa basılmalıdır?

Yağmur suyunun disk ile balata arasında bir katman oluşturması ve fren yapıldığında disk ile balata arasında kalan suyun tahliye edilmesi gerekir. Fren pedalına ilk bastığınızda bu su tahliye olur ve hemen arkasından tekrar basıldığında daha az suyun olduğu iki yüzey birbirine daha iyi tutunur.

Fren mesafesi nedir?

Aracınızın cinsi, üzerindeki ekstra ağırlıklar, zemin, lastik, hava şartları gibi dış etkenler ile birlikte fren sisteminin iyi yada kötü durumu sizin durabileceğiniz mesafeyi belirler. Bütün bu ve hatta daha fazla bileşenlerin bir araya geldiği kombinasyon aracınızın fren mesafesini belirler.

Fren balatası sensörü nedir?

Fren balatası bitmeye başladığı ve tehlike sınırına geldiğinde, balatanın içine gömülü olan bakır bir tel yüzeye çıkar ve sürtünme sebebi ile kopar. Bu telin kopması ve aracın beynine göderilen siyal size gösterge panelinde kendini gösterir.