Enver Paşa’nın kayıp otomobilinin gizemi
Resmi yada gayri resmi hiç bir Türkçe kaynakta Enver Paşa‘nın Erdmann & Rossi marka otomobili ile ilgili bir bilgi bulamazsınız.
Bu otomobilin hikayesi karşımıza Saddam Hüseyin’in oğlu Uday Hüseyin‘in koleksiyonunu araştırırken karşımıza çıktı. Erdmann & Rossi markasını araştırırken Enver Paşa için otomobil yaptıkları bilgisine ulaştık.
Enver Paşa’nın otomobilinin markası Erdmann & Rossi
Erdmann & Rossi markası Willi Erdmann tarafından 1897 yılında Almanya kurulan bir otomotiv şirketidir. 1906 yılında Eduard Rossi adındaki otomotiv girişimcisi ile yapılan ortaklık ile markanın adı Erdmann & Rossi adını almış. 1949 yılında savaş döneminde bombardımana maruz kalmış olan markanın arşivlerinin büyük bölümü yok olmuş.
Kuruluşundan itibaren kendi otomobillerin üreten Erdmann & Rossi 1918’den sonra Rolls-Royce, Bentley, Horch, Bugatti ve BMW gibi araçların karoserlerini kullanmaya başlamış.
Rolls-Royce, Bentley, Horch, Bugatti ve BMW alt yapısı üzerine kendi tasarımlarını inşa etmiş olan Erdmann &Rossi günümüzde Mybach ile Mercedes ortaklığının öncüsü gibidir.
1900’lü yılların başında Alman İmparatoru II. Wilhelm Erdmann & Rossi markasına otomobiller sipariş ederek müttefiklerine bunları hediye etmiş.
Bu özeller kulübü için otomobil yapan markanın Saddam Hüseyin’in garajında ortaya çıkışı.
Erdmann & Rossi 1935 yılında henüz 21 yaşında olan Irak Kralı Ghazi için Mercedes 540K tabanlı özel üretim bir otomobil yapmış. Kral Ghazi 26 yaşında başka bir otomobil ile yaptığı kazada hayatını kaybetmiş. Erdmann & Rossi 540K otomobili 2003 yılına kadar Saddam ailesinin gizli koleksiyonunda saklanmış.
Amerikan ordusunun 2003 yılında Irak topraklarını istila etmesinden sonra koleksiyondaki bir çok otomobil parçalandı, yakıldı yada ortadan kayboldu.
68 yıl sonra ortaya çıkan bu unutulmuş markanın tarihçesine araştırdık. 1912 yılında Osmanlı Savaş Bakanı Enver Paşa’ya bir otomobil gönderdiklerini öğrendik. Bu bilgiyi Wiki gibi açık kaynak kodlu yada forum sitelerinden değil Erdmann & Rossi’nin web sayfasında bulabiliyorsunuz.
Otomobil 1912 model Mercedes 10/20 HP üzerine inşa edilmiş. Erdmann & Rossi Torpedo modeli olarak özelleştirilen otomobilin günümüze kadar hayatta kalabilmiş örneklerinin fotoğrafını bulmak mümkün. Asıl sürpriz olan ise Enver Paşa’nın bu otomobil ile çekilmiş olan çok net diyebileceğimiz bu fotoyu bulmak oldu.
ictenyanmali.com ekibi ve gözlerine güvendiğimiz bir kaç otomobil meraklısına her iki aracın aynı olup olmadığını inceledik, incelettirdik. Küçük detaylara kadar bakıldığında Enver Paşa’nın otomobilin içinde iken çekilmiş bu fotoğraftaki aracın Erdmann & Rossi Torpedo olduğuna kanaat getirdik.
Sizce her ikisi aynı otomobil mi?
Enver Paşa’ya hediye edilen bu otomobil ne yazık ki ortadan kaybolmuş. Yanmış, parçalanmış veya diğer felaketlere maruz kalmış diyemiyoruz çünkü akıbeti bilinmiyor.
Erdmann & Rossi markası son yıllarda tekrar hayata döndü. Kendi markaları başta olmak üzere özel üretim otomobillere restore hizmeti vermekte.
Not: Günümüzde fotoğrafı çekilmiş olan Erdmann & Rossi ile Enver Paşanın fotoğrafları arasındaki tek fark farlar ve konumlandırıldığı yükseklikler olarak göze çarpıyor.
